Louis Couperus is de schrijver van dit verhaal, een bekend vertegenwoordiger van de Nederlandse naturalisten.
Samenvatting
Een beknopte samenvatting is hier meer op zijn plaats, want een uitgebreide samenvatting zou bijna zelf een roman vormen.
"Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan" gaat over een familie met een geschiedenis. Heel het leven van de leden van die familie wordt beheerst door iets gruwelijks, iets wat lang geleden in een zomernacht in de tropen gebeurde. Grootmama Ottilie en meneer Takma vermoorden samen met Ma-Boeten de man van grootmama Ottilie, meneer Dercksz. Getuige hiervan is, zonder dat iemand het weet, de zoon van Ottilie en Dercksz, de toen dertienjarige Harold die nog steeds vaak moet terugdenken aan die nacht en die de gebeurtenissen van die nacht 'Het Ding' noemt. Grootmama Ottilie en meneer Takma denken dat zij samen met dokter Roelofsz de enige zijn die van de moord weten. Eigenlijk is het een publiek geheim, behalve voor de nieuwsgierigste van de familie, alleen wordt er nooit over gesproken. De gebeurtenissen van die nacht hebben een grote invloed op het verdere leven van de mensen die erbij waren. Grootmama Ottilie heeft zestig jaar na dato nog steeds last van hallucinaties en meneer Takma hoort in zijn slaap de stem van de vermoorde Dercksz.
Wat maakt dit boek naturalistisch?
Ik zal een aantal aspecten van het naturalisme noemen en hoe deze terug te zien zijn in het verhaal.
1. Allereerst, het belangrijkste punt: het leven van de hoofdfiguren wordelijk volledig bepaald door erfelijkheid, opvoeding en milieu. Dit geldt voor alle personages uit dit boek.
2. De hoofdpersoon heeft een zwak gestel (denk aan ziekte, verveling, decandentie, somberheid etc.). Lot is een gevoelige en sombere man.
3. Het verhaal is vaak een geschiedenis van een ontnuchtering. Zowel mama Ottilie als oma Ottilie zijn teleurgesteld in de liefde, dit is hier een voorbeeld van.
4. Belangstelling voor taboe-onderwerpen, vooral in verband met seksualiteit. Oom Anton is een oude viezerik en die wordt niet afgekeurd door de schrijver, terwijl iedere vorm van uiting van seks taboe was toen. Dochter Ottilie is niet getrouwd maar toch de gelukkigste van de hele familie, termijn men toen moést trouwen. Dat werd gezien als de manier om gelukkig te zijn.
5. Er wordt gebruik gemaakt van bepaald taalgebruik, omdat de normale taal niet voldoet om speciale dingen te beschrijven en dialogen wilden de naturalisten zo natuurlijk mogelijk weergeven. Er zitten o.a. veel neologismen in het boek, dat zijn zelfverzonnen woorden. Couperus gooide ook graag de zinsvolgorde om. Van synesthesie is er ook sprake, daarbij vermengde hij de zintuigen.
Couperus geeft de dialogen in het boek heel natuurlijk weer zoals je het echt zou horen, met "overbodige" woorden zoals 'zo zo' of 'nou', die eigenlijk weinig toevoegen.
Thema
Het thema in dit boek is de voorbijgaande tijd. Grootmoeder Ottilie en meneer Takma wachten op hun dood die maar niet komt. Ze zien hun leeftijd als een straf voor wat er is gebeurt in Indië op die verschrikkelijke dag.
Oom Harold heeft, toen hij twaalf was, moeten meemaken hoe zijn dode vader werd weggedragen door de moordenaars. Sindsdien leeft die nachtmerrie iedere dag in zijn hoofd en hij vindt het verschrikkelijk hoe langzaam de tijd voorbijgaan, vooral omdat de moordenaars nog leven. Zodra zij alle drie zijn overleden, kan Harold rust vinden.
Ook Lot walgt van het langzame verstrijken van de tijd. Hij wil het liefst op jonge leeftijd sterven.
Mening
Ik vond het wel een goed boek, maar toch was het moeilijk om erdoorheen te komen. Het is zeer complex en af en toe werd het even teveel voor mij en kon ik het niet volgen. Desalniettemin is het een sterk verhaal. het naturalisme vind ik een zeer bijzondere stroming en dit boek past hier geweldig bij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten